środa, 28 czerwca 2017

Historia pewnej książki

Wyobraź sobie książkę, jaką chciałbyś napisać. Albo książkę, którą ulubiony pisarz napisałby specjalnie dla ciebie: uwzględniając twoją osobowość i doświadczenia - nie tylko te znane w kręgu twoich znajomych czy łatwe do odszukania za pośrednictwem Facebooka, ale również te wewnętrzne, zbyt prywatne by się nimi dzielić, czasem zwyczajnie wstydliwe. A teraz pomyśl, że ja właśnie taką książkę skończyłam czytać.

Ściśle rzecz biorąc, właśnie zakończyłam lekturę "Historii zaginionej dziewczynki", będącej czwartą i ostatnią częścią cyklu neapolitańskiego autorstwa Eleny Ferrante. Pozostałe tytuły wchodzące w skład serii to "Genialna przyjaciółka", "Historia nowego nazwiska" i "Historia ucieczki". Każda z tych książek otrzymała ode mnie najwyższą notę na Goodreads, a ich lekturę, sam jej proces, mam wryty dokładnie w pamięć: pamiętam gdzie siedziałam czytając poszczególne sceny, wielu opisom towarzyszy posmak spożywanego danego dnia obiadu i atmosfera innych, nie związanych z czytaniem spraw, które rozgrywały się niejako w tle mojego pochłaniania kolejnych rozdziałów. Jezu, pamiętam nawet dokładnie kamienie na wybrzeżu w Monkstown, o które rozbijały się fale irlandzkiego morza - bo właśnie wtedy, gdy widziałam je kątem oka, na kartach książki rozgrywały się sprawy, które wywracały moje wewnętrzne "ja" do góry nogami.

Zaczęło się niewinnie: właśnie przeżywałam początek mojej szydełkowej manii po tym, jak w pudłach z Kalifornii znalazłam skrawki wełny. Przy szydełkowaniu lubię słuchać audiobooków - podobnie jak przy wykonywaniu wszelkich prac domowych, które nie wymagają interakcji z innymi śmiertelnikami. Mam kilka zasad rządzących moim audiobookowym wyborom - można powiedzieć, że w tej formie zapoznaję się z dwoma typami książek. Do pierwszej kategorii należą reportaże, które zazwyczaj znakomicie nadają się do słuchania. Kategoria druga to książki typowo rozrywkowe, powieści, które umilają czas i które wraz z przesłuchaniem odchodzą do przeszłości. Kiedy zaczynałam słuchać "Genialnej przyjaciółki" sądziłam, że mam do czynienia z drugą grupą. Kilka godzin później wiedziałam już, że ja tej książki nie chcę słuchać. Ja chcę ją czytać. Muszę ją czytać.

Pozwolę sobie tu na pewien sentymentalizm - na tyle często opisuję różne chore sny i zabawne sytuacje z życia wzięte, że chyba raz na kilka lat mogę to zrobić. Otóż od lat, chyba tych licealnych, nie zdarzyło mi się czytać książki, którą musiałam odkładać co kilka stron po to, by patrząc przez okno przeżyć poznane właśnie sceny na nowo. Nigdy chyba żadnej książki nie dawkowałam sobie wbrew temu, do czego mnie ciągnęło - z obawy, że przeczytam ją zbyt szybko. Pamiętam, kiedy poprzednio zdarzyło mi się czytać coś wzrokiem zamglonym przez zbierające się w oczach łzy - to też było dość dawno, choć akurat ja mam oczy w mokrym miejscu i na filmach (a czasem i po przeczytaniu jakiejś książki, choć to zdarza się dużo rzadziej) płaczę jak bóbr. Od bardzo, bardzo dawna nie miałam ochoty przeczytać danej książki po raz drugi - najlepiej od razu. Mówiąc nieco wzniośle, Ferrante wdarła się ze swoją neapolitańską serię w sam środek mojego życia, uzależniając mnie od losów swoich bohaterów, od ich emocji, jednocześnie grając na moich uczuciach, docierając do tych najgłębiej ukrytych, zazwyczaj ukrytych nawet przed stronami mojego pamiętnika.

Cztery książki opisujące losy dwóch urodzonych w Neapolu kobiet, z cudownie pokazanym tłem społecznym i obyczajowym Włoch drugiej połowy XX wieku bez wahania zaliczam do pierwszej dziesiątki tego, co przeczytałam w swoim dorosłym życiu - a ja sporo czytam, zwykle ponad 100 książek rocznie. To nie jest tak, że teraz będę wszystkich zachęcać do ich lektury. Owszem, nie mam wątpliwości, że powieści Ferrante to świetna literatura - ale poza warstwą językową czy ciekawą intrygą w książkach jest coś jeszcze, co decyduje o ich ewentualnej bliskości względem nas samych. Gdybym miała komuś polecić lekturę neapolitańskiej serii, a potem słyszeć głosy rozczarowania, byłoby trochę tak, jakbym spędziła miesiące nad dzierganiem wyjątkowo skomplikowanego prezentu szydełkowego, a potem usłyszała od obdarowanego, że w sumie mój podarek mu się nie podoba.

Ta notka właściwie w ogóle by nie powstała, w każdym razie nie w obecnej formie, gdyby nie to, że półtorej godziny temu przeczytałam ostatnie zdanie "Historii zaginionej dziewczynki", a kolejną godzinę spędziłam na przeczołgiwaniu dzieci przez etap obiadu i deseru, niecierpliwie czekając na moment, w którym posadzę je na pół godziny przed kreskówką, żeby napisać kilka słów, dopóki jestem wciąż pod wpływem chwili i tego, co czytałam w ostatnich tygodniach. Nie powstałaby, gdybym usiadła do pisania później - bo otrząsnęłabym się i nie dałabym już rady tak się rozkleić.

Taka za mnie głupia i sentymentalna baba. Smutno jej, bo książka się skończyła.




2 komentarze:

  1. Czytałam "Genialną przyjaciółkę"; nie wiedziałam, że to ma jeszcze 3 części :-) Świetna wiadomość!

    OdpowiedzUsuń
  2. Tak ,ta książka też mnie oczarowała - ciągle pozostaję pod jej wrażeniem.

    OdpowiedzUsuń